Wytam!
Jakis czas temu pytalam na Forum czy sa cudzoziemcy ktorzy przygotowuja sie do egzaminu na licencionowany posrednik w obrotu nieruchomosci ...ale jakos bez odzewu:)
A wiec mam pytanie na ktore nie moglam znalesc odpowiedz w UoGN. Mianowicie tam jest napisane ze cudzoziemiec moze sie ubiegac o nadawania licencji na takie same zasady jak polskie obywatele po wykazania sie plynnej znajomosci jezyka polskiego w mowy i na pismie. Ostatnio na praktykach jeden z wykladowcow wsponial ze mial pracownice(z Ukrainy,na stale zamieszkala w Polsce) ktora przygotowywala sie na egzaminy i sie okazalo ze pomimo plynnego wladania jezyka, musiala pokazac zaswiadczenie o ukonczony kurs ze by przystapic do pisemnich ekzaminow. Czy ktos sie juz z tym przypadnu spotkal? U nas w Trojmiescie jest szkola jezyka polskiego ale tam nie za bardzo wiedza co to dokladnie ma byc, poniewaz oni maja kursy 1.2.3.4...tygodniowe, jak i polroczne. ...Wcioraj na warsztatach pytalam wykladowcziny z W-wy ,ale ona rowniez nie wiedziala jak to dokladnie wyglada..Moze ktos wie cos na ten temat??
pozdrawiam:)
cudzozemcy?!?
Zgodnie z art. 182 ust 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami Osoba nie posiadająca obywatelstwa polskiego może otrzymać licencję zawodową pośrednika w obrocie nieruchomościami po wykazaniu m.in. się biegłą znajomością języka polskiego. Sama ustawa nie określa w jaki sposób należy wykazać się znajomością języka polskiego. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami oraz doskonalenia kwalifikacji zawodowych przez rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości – mówi w
Dzieki bardzo za odpowiedz:) Jak wspomnialam, wcioraj na warsztatch zapytalam wykladowca( Ktora jest rowniez w KOZ) i ona tez nie wiedziala.Ale poprosila mnie jak sie dowiem ze by jej wyslac emailem poniewaz jeszcze sie nie spotkala z tych wymagan i sama jest ciekawa. Jednak ja zadzwonie do MB i sprobuje sie tam dowiedzyc od "fachowcow":)
pozdrawiam
pozdrawiam
Najrozsądniejszym wyjściem byłoby konkretne określenie w Rozporządzeniu jakie dokumenty poświadczają posiadanie biegłej znajomości języka polskiego. Póki tego nie ma cudzoziemcy narażeni są na arbitralne oceny czy ich zaświadczenie czy też świadectwo poświadcza wystarczająco czy też nie znajomość języka. Przy egzaminie jest wystarczająco wiele powodów do zmartwień by jeszcze zastanawiać się jaką formę poświadczenia językowego można załączyć.
Panie Piotrze, dowiedzialam sie wszystko na temat tych wymagan ktore tak naprawde nie sa sprecyzowane w Ustawie. A wiec , zdwonilam do Ministerstwa Budownictwa i niestety ale nie mogly mi odpowiedzyc co to dokladnie znaczy "bieglej znajomosci jezyka polskiego".
) Udalo mi sie znalesc organizacja ktora jako jedyna w Polsce wydaje tzw. Certyfikaty znajomosc jezyka polskiego.Nazywa sie dokladnie "Panstwowa Komisja Poswiadczania Znajomosci Jezyka Polskiego Jako Obcego. Sa tzw. trzy poziomy-podstawowy,sredni i zawansowany.
www.buwiwm.edu.pl
Po rozmowie z Pania z sekretariatu, dowiedzialam sie ze Ministerstwo Edukacji wydalo rozporzadzenie ktore okresla do jakich zawodow, jaki poziom jest wymagani. Osoby nie bedace polskie obywateli obiegajac sie o nadania licencji w zawodach-posrednici,rzeczoznawcy i zarzadcy musze miec certyfikat wydany przez w/w organizacja na poziomie "zawansowany". Egzamin odbywa sie raz do roku w Warszawie.
Pozdrawiam
) Udalo mi sie znalesc organizacja ktora jako jedyna w Polsce wydaje tzw. Certyfikaty znajomosc jezyka polskiego.Nazywa sie dokladnie "Panstwowa Komisja Poswiadczania Znajomosci Jezyka Polskiego Jako Obcego. Sa tzw. trzy poziomy-podstawowy,sredni i zawansowany.www.buwiwm.edu.pl
Po rozmowie z Pania z sekretariatu, dowiedzialam sie ze Ministerstwo Edukacji wydalo rozporzadzenie ktore okresla do jakich zawodow, jaki poziom jest wymagani. Osoby nie bedace polskie obywateli obiegajac sie o nadania licencji w zawodach-posrednici,rzeczoznawcy i zarzadcy musze miec certyfikat wydany przez w/w organizacja na poziomie "zawansowany". Egzamin odbywa sie raz do roku w Warszawie.
Pozdrawiam
Też starałem poszukać się tego rozporządzenia mówiącego o stopniach znajomości języka i certyfikatach. Tak więc Mówi o tym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 października 2003 r. w sprawie egzaminów z języka polskiego jako obcego (Dz.U. z 2003r. Nr 191, poz. 1871). W załączniku do rozporządzenia są szczegółowo wymienione Standardy Wymagań Dla Poszczególnych Poziomów Zaawansowania Znajomości Języka Polskiego. Mam nadzieję, że pomogą one Pani przygotować się do egzaminu. Dla poziomu zaawansowanego wymogi są następujące:
5. Poziom zaawansowany - wymagania ogólne:
Zdający powinni:
- bez trudności rozumieć wszystkie teksty pisane i wypowiedzi mówione w języku polskim, odnoszące się do zagadnień, o których posiadają wiedzę,
- umieć posługiwać się językiem polskim w sposób płynny i spontaniczny, we wszystkich sytuacjach komunikacji z rodzimymi użytkownikami języka,
- umieć bez trudności wypowiadać się, prowadzić dialog i brać udział w dyskusji, odnosząc się w wyczerpujący i spójny sposób do każdego zagadnienia, o którym posiadają wiedzę,
- umieć pisać dłuższe teksty na tematy ogólne (wypracowania) oraz teksty użytkowe (pisma oficjalne),
- umieć posługiwać się językiem precyzyjnie, rozróżniając odcienie znaczeniowe i stosując wyrażenia idiomatyczne,
- umieć posługiwać się odmianą oficjalną i nieoficjalną języka polskiego odpowiednio do sytuacji,
- znać stosowane w komunikacji w języku polskim konwencje socjokulturowe.
Zdający nie powinni popełniać istotnych błędów w zakresie wymowy i intonacji, poprawności gramatycznej oraz ortografii.
6. Poziom zaawansowany - wymagania szczegółowe:
1) poprawność gramatyczna, czyli umiejętność rozpoznawania i stosowania poprawnych form językowych:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni umieć używać poprawnych form gramatycznych obejmujących całą gramatykę języka polskiego, w tym także form rzadko występujących. Mając do wyboru kilka sposobów syntaktycznego wyrażania tej samej informacji, powinni umieć wybrać jeden z nich w zależności od typu tworzonego tekstu (mówiony - pisany; nieoficjalny - oficjalny; prywatny - urzędowy - prasowy - radiowy) i jego stylu.
Zakres wymagań gramatycznych precyzuje wykaz zagadnień gramatycznych i składniowych dla poziomu zaawansowanego. Wykaz obejmuje wszystkie formy gramatyczne i konstrukcje składniowe występujące we współczesnym języku polskim, także takie, które pojawiają się w nim rzadko. Oznacza to, że zdający na tym poziomie powinni wykazywać się indywidualnym stylem mówienia i pisania po polsku.
2) rozumienie ze słuchu:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni rozumieć bez trudności treść i intencję wszystkich rodzajów wypowiedzi mówionych, także tych, które zawierają wyrażenia nacechowane, idiomatyczne, potoczne i regionalne. Wypowiedzi mogą być mówione w naturalnym, indywidualnym, a więc dosyć szybkim tempie, także w różnych warunkach odbioru.
Zdający powinni rozumieć wypowiedzi w stopniu pozwalającym na swobodny dialog z jednym rozmówcą oraz na udział w rozmowie i dyskusji wielu rodzimych użytkowników języka. Powinni rozumieć bez trudności treść polskich programów radiowych i telewizyjnych, a także filmów. Powinni bez trudności rozumieć wykłady, odczyty i prezentacje na tematy ogólne oraz specjalistyczne, o których posiadają wiedzę.
b) rodzaje tekstów:
Zdający powinni rozumieć następujące rodzaje wypowiedzi:
– pojedyncze wypowiedzi intencjonalne i tematyczne,
– krótsze wypowiedzi ciągłe, w tym: komunikaty radiowe, zapowiedzi i ogłoszenia podawane przez megafon, fragmenty programów radiowych i telewizyjnych,
– dłuższe teksty ciągłe:
- wykłady, odczyty i prezentacje na temat ogólny lub popularno-naukowy,
- przemówienia okolicznościowe,
– programy radiowe i telewizyjne, filmy kinowe (fragmenty):
- dzienniki, wiadomości i sprawozdania sportowe, reklamy,
- reportaże, programy i filmy dokumentalne,
- komentarze do aktualnych wydarzeń, dyskusje, wywiady, rozmowy,
- konkursy, zagadki, popularne programy satyryczne,
- seriale, filmy fabularne,
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– członek rodziny, przyjaciel, znajomy,
– kupujący, sprzedający, wynajmujący mieszkanie (lokal),
– telefonujący,
– klient, petent, pacjent,
– uczący się, student, nauczyciel, wykładowca,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– widz, słuchacz, uprawiający sport, kibic,
– kierowca, właściciel pojazdu, uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa.
3) rozumienie tekstów pisanych:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni rozumieć treść i intencję (także wyrażane w sposób pośredni, aluzyjny, ironiczny i żartobliwy) wszystkich rodzajów tekstów pisanych (drukowanych i pisanych ręcznie) - listów prywatnych i pism urzędowych, tekstów prasowych, użytkowych i literackich - także tych, które zawierają wyrażenia nacechowane, idiomatyczne, potoczne i regionalne.
Powinni znać wszystkie konwencje i rozumieć idiomatyczne sformułowania stosowane w listach prywatnych, oficjalnych i nieoficjalnych, a także w pismach i formularzach urzędowych. Powinni umieć biegle stosować techniki ułatwiające rozumienie tekstów, w tym: rozumienie kontekstowe, czytanie pobieżne, szybkie wyszukiwanie ważnej informacji.
b) rodzaje tekstów:
Zdający powinni rozumieć następujące rodzaje tekstów:
– pojedyncze wypowiedzi pisemne intencjonalne i tematyczne, w tym: informacje, nakazy i zakazy, ostrzeżenia, szyldy, ogłoszenia, reklamy,
– krótkie teksty, w tym: informacje, ogłoszenia, reklamy, instrukcje, opisy, notatki prasowe, notatki i ogłoszenia pisane ręcznie,
– teksty całe lub fragmenty tekstów prasowych, użytkowych i literackich, w tym:
- opowiadanie, relacja, opis, narracja,
- reportaż, felieton, wywiad, recenzja filmowa,
- instrukcja obsługi, informacja o towarze, tekst reklamowy,
- tekst wykładu popularno-naukowego,
- tekst przemówienia okolicznościowego,
- komentarz redakcyjny,
- wiadomości bieżące,
- informacje kulturalne i popularno-naukowe,
– listy prywatne, oficjalne i nieoficjalne,
– pisma i formularze urzędowe,
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– członek rodziny, przyjaciel, znajomy,
– kupujący, sprzedający, wynajmujący mieszkanie (lokal),
– klient, petent, pacjent,
– uczący się, student, nauczyciel, wykładowca,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– czytelnik,
– kierowca, właściciel pojazdu, uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa.
4) pisanie:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni umieć poprawnie komponować i redagować krótkie kompletne teksty (30-60 słów), dłuższe (100-150 słów) sformalizowane teksty, w tym listy prywatne oficjalne i nieoficjalne, a także dłuższe (350-400 słów) formy kreatywne (wypracowania) wymagające przeprowadzenia wywodu argumentacyjnego z uzasadnieniem, klasyfikacji lub analizy porównawczej. Powinni umieć zredagować tekst referatu i przemówienia okolicznościowego do wygłoszenia oraz tekst listu oficjalnego będącego odpowiedzią na pismo urzędowe.
W tekstach zdający powinni umieć właściwie posługiwać się odmianą oficjalną i nieoficjalną języka polskiego oraz konwencjami stylistycznymi i ortograficznymi - odpowiednio do sytuacji. Powinni posługiwać się językiem precyzyjnie, stosując wyrażenia idiomatyczne, aluzyjne, ironiczne, żartobliwe, wykazując się znajomością odcieni znaczeniowych słów.
Zdający powinni umieć poprawnie wypełniać wszystkie formularze urzędowe. Braki zdających w zakresie słownictwa, ortografii i poprawności gramatycznej, w tym zwłaszcza składniowej, mogą być jedynie sporadyczne i marginalne. Pismo ręczne zdających powinno być czytelne.
b) rodzaje tekstów:
Zdający powinni umieć pisać następujące rodzaje tekstów:
– ogłoszenie, reklama, skarga, reklamacja, zażalenie, protest (30-60 słów),
– notatka, zaproszenie, zawiadomienie, życzenia, kondolencje (30-60 słów),
– odpowiedź na ogłoszenie (60-80 słów),
– podanie (60-100 słów),
– życiorys, życiorys naukowy (60-100 słów),
– list motywacyjny (100-150 słów),
– streszczenie tekstu prasowego o objętości strony formatu A4 (100-150 słów),
– komentarz, recenzja, opinia o filmie, książce, tekście, wydarzeniu (100-150 słów),
– relacja z podróży lub wydarzenia (300-400 słów),
– list (i odpowiedź na list) prywatny oficjalny i nieoficjalny oraz odpowiedź na pismo urzędowe (150-200 słów),
– referat, tekst przemówienia okolicznościowego - do wygłoszenia (około 300 słów),
– tekst narracyjny, argumentacyjny, klasyfikujący (300-400 słów),
– wypracowanie, w tym analiza porównawcza (300-400 słów),
– formularze urzędowe.
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– członek rodziny, przyjaciel, znajomy,
– kupujący, sprzedający, wynajmujący (lokal),
– klient, petent, pacjent,
– uczący się, student, nauczyciel, wykładowca,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– kierowca, właściciel pojazdu, uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa.
5) mówienie:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni umieć używać języka w sposób płynny i spontaniczny, pozwalający na całkowicie swobodną komunikację z rodzimymi użytkownikami języka polskiego we wszystkich sytuacjach. Powinni umieć prowadzić swobodny dialog z jedną osobą, a także brać pełny udział w rozmowie wielu rodzimych użytkowników języka. Zdający powinni umieć prowadzić wszystkie rodzaje rozmów telefonicznych. Powinni umieć wypowiadać się obszernie i precyzyjnie na interesujące ich tematy, relacjonować zdarzenia z przeszłości, a także móc brać udział w dyskusji lub ją poprowadzić - na równi z innymi uczestnikami, także w sytuacji oficjalnej.
Zdający powinni umieć wygłosić z właściwą intonacją referat i przemówienie okolicznościowe, skierowane do grupy słuchających, oraz odpowiedzieć na pytania, także tzw. "trudne" i "zaczepne", dotyczące swojej wypowiedzi. Powinni umieć streścić i skomentować obejrzany film, przeczytaną książkę lub publikację prasową. Powinni umieć przytoczyć czyjąś wypowiedź i ustosunkować się do niej.
W swoich wypowiedziach zdający powinni posługiwać się indywidualnym, bogatym językiem, wykazując znajomość odcieni znaczeniowych słów, wyrażeń potocznych i idiomatycznych, emocjonalnych, aluzyjnych, ironicznych i żartobliwych. Powinni znać i umieć stosować konwencje socjokulturowe charakterystyczne dla komunikacji mówionej w języku polskim, a także używać oficjalnej i nieoficjalnej odmiany języka, odpowiednio do sytuacji.
Braki zdających w zakresie słownictwa i poprawności gramatycznej powinny być jedynie sporadyczne i marginalne. Wymowa i intonacja zdających może zdradzać ich język rodzimy jedynie jako informacja o ich regionalnym pochodzeniu, nie może jednak osłabiać płynności i swobody komunikacji.
Zdający powinni umieć biegle stosować wyrażenia i zwroty korygujące i ułatwiające wypowiedź poprzez zastępowanie opisem nieznanych słów i wyrażeń, w płynny, niezauważalny dla słuchających sposób, przez parafrazowanie i używanie zwrotów pozwalających na zastanowienie się nad dalszym ciągiem wypowiedzi.
b) rodzaje tekstów (wypowiedzi):
Zdający powinni umieć formułować następujące rodzaje wypowiedzi:
– krótka wypowiedź na zadany temat, w tym: interpretacja sentencji, cytatu, fragmentu tekstu, prezentacja własnych zainteresowań, historia własnej rodziny, opinia na kontrowersyjny temat (krytyczna, ironiczna, żartobliwa lub emocjonalna), streszczenie i krytyczny komentarz do filmu, książki, artykułu prasowego, tekstu literackiego; relacja (obiektywna, emocjonalna lub żartobliwa) z wydarzenia,
– rozmowa telefoniczna (wszystkie rodzaje),
– wygłoszenie, po przygotowaniu, referatu i odpowiedź na pytania dotyczące jego tekstu,
– wygłoszenie, po przygotowaniu, przemówienia okolicznościowego,
– dialog intencjonalny, w tym: reklamacja, protest, skarga, pocieszanie kogoś,
– dialog tematyczny, w tym: wywiad, wymiana wrażeń z wakacji, rozmowa na temat rodzinnego miasta, porada, udzielanie informacji,
– dyskusja.
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– znajomy,
– przyjaciel,
– członek rodziny,
– klient, kupujący,
– petent,
– sprzedawca, sprzedający,
– wynajmujący (samochód, lokal, mieszkanie),
– pacjent,
– uczeń, nauczyciel, wykładowca, student,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– uprawiający sport,
– widz, czytelnik, słuchacz, kibic sportowy,
– konsument,
– kierowca,
– właściciel pojazdu,
– uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa,
– telefonujący.
6) wykaz funkcji i pojęć językowych dla poziomu zaawansowanego:
Zdający powinni rozumieć i umieć wyrażać wszystkie funkcje i pojęcia językowe objęte ich wykazem dla poziomu podstawowego i średniego ogólnego, ze zwróceniem specjalnej uwagi na następujące zagadnienia:
- relacjonowanie,
- uzasadnianie,
- przedstawianie tematu,
- porównywanie,
- wyrażanie opinii, przekonania,
- rozpoczynanie rozmowy, włączanie się do rozmowy,
- kontrolowanie przebiegu rozmowy,
- podtrzymywanie rozmowy.
7) wykaz tematyczny dla poziomu zaawansowanego:
Zdający powinni rozumieć i formułować teksty i wypowiedzi na wszystkie tematy zawarte w katalogach tematycznych poziomu podstawowego i średniego ogólnego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na następujące zakresy tematyczne:
a) ludzie, w tym: konflikty, problemy rodzinne, międzyludzkie, międzypokoleniowe i etniczne,
b) edukacja, w tym porównanie systemów edukacji w różnych krajach,
c) praca, w tym: rynek pracy, trudności związane z poszukiwaniem pracy,
d) kultura, w tym: teatr, kino, wystawy, koncerty jako wydarzenia kulturalne,
e) sport, w tym: igrzyska olimpijskie, zawody, mecze,
f) problematyka zdrowotna, w tym: choroby jako problemy społeczne - AIDS, narkomania,
g) podróże, w tym: relacje, informatory, katalogi, teksty reklamowe,
h) przyroda i środowisko, w tym problemy ekologiczne: zanieczyszczenie środowiska, gospodarka zasobami leśnymi, zwierzęta i rośliny zagrożone zagładą,
i) nauka i technika, w tym: problemy ekonomiczne i społeczne związane z badaniami naukowymi, rozwojem techniki i wynalazkami, pozytywne i negatywne strony komputeryzacji,
j) media, w tym społeczna rola prasy, radia i telewizji,
k) tradycje, zwyczaje, święta, w tym: uroczystości rodzinne, religijne, państwowe - porównanie ich obchodów w Polsce i w innych krajach,
l) aktualne problemy społeczne i ekonomiczne, w tym: kryzysy gospodarcze, klęski żywiołowe, przestępczość, działalność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
wykaz zagadnień gramatycznych i składniowych dla poziomu zaawansowanego:
Zdający powinni umieć poprawnie stosować wszystkie formy gramatyczne i konstrukcje składniowe występujące we współczesnym języku polskim, także takie, które pojawiają się w nim rzadko. Zdający egzamin na tym poziomie powinni wykazać się indywidualnym stylem mówienia i pisania po polsku.
Wykaz zagadnień gramatycznych dla tego poziomu obejmuje wszystkie zagadnienia zawarte w wykazach dla poziomu podstawowego i średniego ogólnego oraz zagadnienia o najwyższym stopniu trudności, w tym:
- znajomość ograniczeń w odmianie rzeczowników zbiorowych typu: ptactwo, listowie, typu: żelazo, wiedza, chłopstwo, kwiecie, typu: drzwi, sanie, usta, męty oraz ich użycia w zdaniu,
- znajomość użycia przypadków po rzadko używanych czasownikach, w tym narzędnika po czasownikach litować się, ubolewać, płakać w zdaniach typu: Matka ubolewała nad losem syna.
- znajomość użycia przypadków w różnych odmianach polszczyzny, w tym użycie wołacza z nazwiskami w polszczyźnie potocznej typu: Pani Nowakowa! Panie Kowalski! lub wołacza nazw własnych w poezji typu: Litwo, ojczyzno moja!
- znajomość rodzaju i odmiany rzadko używanych rzeczowników typu: goleń, torbiel,
- znajomość odmiany, w tym ograniczeń w odmianie rzeczowników zapożyczonych typu: bikini, big-band, bizneswoman/businesswoman,
- użycie w zdaniach przymiotników typu: ciekaw, pełen, gotów, rad, świadom, wart, wesół, zdrów,
- składnia liczebników w zdaniach: w połączeniach z rzeczownikami i czasownikami,
- znajomość liczebników zbiorowych i ich składni,
- użycie liczebników zbiorowych w grupach liczebnikowych,
- znajomość odmiany i składni liczebników oba, obydwa, dwaj, obaj, obydwaj, oboje, obydwoje; trzej, czterej,
- użycie zaimków żaden i każdy w liczbie pojedynczej w zdaniach typu: Każdy ze studentów zgłosił się na egzamin. / Wszyscy studenci zgłosili się na egzamin. żaden ze studentów nie zgłosił się na egzamin. / Nikt nie zgłosił się na egzamin.
- użycie zaimka się w zdaniach, w tym w wyrażeniach frazeologicznych z wyrazem samo: To się rozumie samo przez się.
- odmiana czasowników nieregularnych typu: trzeć, drzeć, zawrzeć; dąć, ciąć, giąć, kląć, pojąć; mielić, mleć,
- użycie form koniugacyjnych w różnych odmianach polszczyzny, w tym form 1. osoby trybu rozkazującego w wyrażeniach potocznych typu: Niech się tobą nacieszę! Niech cię uściskam!
- użycie form trybu przypuszczającego nieosobowych form czasowników na -no, -to w zdaniach typu: Gdybym tego nie zrobił, mówiono by o mnie źle.
- znajomość rzadkich par aspektowych typu: odpisywać: poodpisywać, zapisywać: pozapisywać i ich użycia w zdaniach,
- znajomość czasowników z prefiksami nadającymi im szczególne znaczenie, w tym wysoki stopień intensywności akcji: napracować się, nagadać się do woli lub wyrażających osiągnięcie celu mimo trudności: dodzwonić się, dopłynąć do brzegu, doprać bieliznę,
- znajomość czasowników dwuaspektowych typu: kazać, ślubować, ich odmiany i użycia w zdaniach,
- znajomość składni rzeczowników odczasownikowych w wyrażeniach typu: lokomotywa gwiżdże - gwizd lokomotywy, importować towary - import towarów, handlować narkotykami - handel narkotykami, młodzież pochwaliła kogoś - pochwała młodzieży, młodzież została pochwalona - pochwała młodzieży,
- użycie imiesłowów przymiotnikowych i przymiotników posiadających identyczne formy typu: przerażony, przerażony czym,
- znajomość skrótowców typu: NBP, KUL, UJ, POLFA, POLMOS, ich pisowni i odmiany,
- znajomość elementów słowotwórstwa jako zabiegu pozwalającego na rozumienie sensu wyrazów, grup wyrazowych i zdań, w tym rozumienie neologizmów literackich,
- znajomość budowy i funkcji znaczeniowo-stylistycznej zdań bezpodmiotowych dotyczących zjawisk meteorologicznych, przyrodniczych, wrażeń zmysłowych, stanów psychicznych i fizjologicznych,
- umiejętność posługiwania się zdaniami wielokrotnie złożonymi i ich transformacji,
- umiejętność budowania tekstu spójnego wewnętrznie, zawierającego wskaźniki nawiązania wewnętrznego,
- rozpoznawanie stylu wypowiedzi: artystycznego, naukowego, dziennikarskiego, urzędowego, potocznego.
5. Poziom zaawansowany - wymagania ogólne:
Zdający powinni:
- bez trudności rozumieć wszystkie teksty pisane i wypowiedzi mówione w języku polskim, odnoszące się do zagadnień, o których posiadają wiedzę,
- umieć posługiwać się językiem polskim w sposób płynny i spontaniczny, we wszystkich sytuacjach komunikacji z rodzimymi użytkownikami języka,
- umieć bez trudności wypowiadać się, prowadzić dialog i brać udział w dyskusji, odnosząc się w wyczerpujący i spójny sposób do każdego zagadnienia, o którym posiadają wiedzę,
- umieć pisać dłuższe teksty na tematy ogólne (wypracowania) oraz teksty użytkowe (pisma oficjalne),
- umieć posługiwać się językiem precyzyjnie, rozróżniając odcienie znaczeniowe i stosując wyrażenia idiomatyczne,
- umieć posługiwać się odmianą oficjalną i nieoficjalną języka polskiego odpowiednio do sytuacji,
- znać stosowane w komunikacji w języku polskim konwencje socjokulturowe.
Zdający nie powinni popełniać istotnych błędów w zakresie wymowy i intonacji, poprawności gramatycznej oraz ortografii.
6. Poziom zaawansowany - wymagania szczegółowe:
1) poprawność gramatyczna, czyli umiejętność rozpoznawania i stosowania poprawnych form językowych:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni umieć używać poprawnych form gramatycznych obejmujących całą gramatykę języka polskiego, w tym także form rzadko występujących. Mając do wyboru kilka sposobów syntaktycznego wyrażania tej samej informacji, powinni umieć wybrać jeden z nich w zależności od typu tworzonego tekstu (mówiony - pisany; nieoficjalny - oficjalny; prywatny - urzędowy - prasowy - radiowy) i jego stylu.
Zakres wymagań gramatycznych precyzuje wykaz zagadnień gramatycznych i składniowych dla poziomu zaawansowanego. Wykaz obejmuje wszystkie formy gramatyczne i konstrukcje składniowe występujące we współczesnym języku polskim, także takie, które pojawiają się w nim rzadko. Oznacza to, że zdający na tym poziomie powinni wykazywać się indywidualnym stylem mówienia i pisania po polsku.
2) rozumienie ze słuchu:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni rozumieć bez trudności treść i intencję wszystkich rodzajów wypowiedzi mówionych, także tych, które zawierają wyrażenia nacechowane, idiomatyczne, potoczne i regionalne. Wypowiedzi mogą być mówione w naturalnym, indywidualnym, a więc dosyć szybkim tempie, także w różnych warunkach odbioru.
Zdający powinni rozumieć wypowiedzi w stopniu pozwalającym na swobodny dialog z jednym rozmówcą oraz na udział w rozmowie i dyskusji wielu rodzimych użytkowników języka. Powinni rozumieć bez trudności treść polskich programów radiowych i telewizyjnych, a także filmów. Powinni bez trudności rozumieć wykłady, odczyty i prezentacje na tematy ogólne oraz specjalistyczne, o których posiadają wiedzę.
b) rodzaje tekstów:
Zdający powinni rozumieć następujące rodzaje wypowiedzi:
– pojedyncze wypowiedzi intencjonalne i tematyczne,
– krótsze wypowiedzi ciągłe, w tym: komunikaty radiowe, zapowiedzi i ogłoszenia podawane przez megafon, fragmenty programów radiowych i telewizyjnych,
– dłuższe teksty ciągłe:
- wykłady, odczyty i prezentacje na temat ogólny lub popularno-naukowy,
- przemówienia okolicznościowe,
– programy radiowe i telewizyjne, filmy kinowe (fragmenty):
- dzienniki, wiadomości i sprawozdania sportowe, reklamy,
- reportaże, programy i filmy dokumentalne,
- komentarze do aktualnych wydarzeń, dyskusje, wywiady, rozmowy,
- konkursy, zagadki, popularne programy satyryczne,
- seriale, filmy fabularne,
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– członek rodziny, przyjaciel, znajomy,
– kupujący, sprzedający, wynajmujący mieszkanie (lokal),
– telefonujący,
– klient, petent, pacjent,
– uczący się, student, nauczyciel, wykładowca,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– widz, słuchacz, uprawiający sport, kibic,
– kierowca, właściciel pojazdu, uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa.
3) rozumienie tekstów pisanych:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni rozumieć treść i intencję (także wyrażane w sposób pośredni, aluzyjny, ironiczny i żartobliwy) wszystkich rodzajów tekstów pisanych (drukowanych i pisanych ręcznie) - listów prywatnych i pism urzędowych, tekstów prasowych, użytkowych i literackich - także tych, które zawierają wyrażenia nacechowane, idiomatyczne, potoczne i regionalne.
Powinni znać wszystkie konwencje i rozumieć idiomatyczne sformułowania stosowane w listach prywatnych, oficjalnych i nieoficjalnych, a także w pismach i formularzach urzędowych. Powinni umieć biegle stosować techniki ułatwiające rozumienie tekstów, w tym: rozumienie kontekstowe, czytanie pobieżne, szybkie wyszukiwanie ważnej informacji.
b) rodzaje tekstów:
Zdający powinni rozumieć następujące rodzaje tekstów:
– pojedyncze wypowiedzi pisemne intencjonalne i tematyczne, w tym: informacje, nakazy i zakazy, ostrzeżenia, szyldy, ogłoszenia, reklamy,
– krótkie teksty, w tym: informacje, ogłoszenia, reklamy, instrukcje, opisy, notatki prasowe, notatki i ogłoszenia pisane ręcznie,
– teksty całe lub fragmenty tekstów prasowych, użytkowych i literackich, w tym:
- opowiadanie, relacja, opis, narracja,
- reportaż, felieton, wywiad, recenzja filmowa,
- instrukcja obsługi, informacja o towarze, tekst reklamowy,
- tekst wykładu popularno-naukowego,
- tekst przemówienia okolicznościowego,
- komentarz redakcyjny,
- wiadomości bieżące,
- informacje kulturalne i popularno-naukowe,
– listy prywatne, oficjalne i nieoficjalne,
– pisma i formularze urzędowe,
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– członek rodziny, przyjaciel, znajomy,
– kupujący, sprzedający, wynajmujący mieszkanie (lokal),
– klient, petent, pacjent,
– uczący się, student, nauczyciel, wykładowca,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– czytelnik,
– kierowca, właściciel pojazdu, uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa.
4) pisanie:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni umieć poprawnie komponować i redagować krótkie kompletne teksty (30-60 słów), dłuższe (100-150 słów) sformalizowane teksty, w tym listy prywatne oficjalne i nieoficjalne, a także dłuższe (350-400 słów) formy kreatywne (wypracowania) wymagające przeprowadzenia wywodu argumentacyjnego z uzasadnieniem, klasyfikacji lub analizy porównawczej. Powinni umieć zredagować tekst referatu i przemówienia okolicznościowego do wygłoszenia oraz tekst listu oficjalnego będącego odpowiedzią na pismo urzędowe.
W tekstach zdający powinni umieć właściwie posługiwać się odmianą oficjalną i nieoficjalną języka polskiego oraz konwencjami stylistycznymi i ortograficznymi - odpowiednio do sytuacji. Powinni posługiwać się językiem precyzyjnie, stosując wyrażenia idiomatyczne, aluzyjne, ironiczne, żartobliwe, wykazując się znajomością odcieni znaczeniowych słów.
Zdający powinni umieć poprawnie wypełniać wszystkie formularze urzędowe. Braki zdających w zakresie słownictwa, ortografii i poprawności gramatycznej, w tym zwłaszcza składniowej, mogą być jedynie sporadyczne i marginalne. Pismo ręczne zdających powinno być czytelne.
b) rodzaje tekstów:
Zdający powinni umieć pisać następujące rodzaje tekstów:
– ogłoszenie, reklama, skarga, reklamacja, zażalenie, protest (30-60 słów),
– notatka, zaproszenie, zawiadomienie, życzenia, kondolencje (30-60 słów),
– odpowiedź na ogłoszenie (60-80 słów),
– podanie (60-100 słów),
– życiorys, życiorys naukowy (60-100 słów),
– list motywacyjny (100-150 słów),
– streszczenie tekstu prasowego o objętości strony formatu A4 (100-150 słów),
– komentarz, recenzja, opinia o filmie, książce, tekście, wydarzeniu (100-150 słów),
– relacja z podróży lub wydarzenia (300-400 słów),
– list (i odpowiedź na list) prywatny oficjalny i nieoficjalny oraz odpowiedź na pismo urzędowe (150-200 słów),
– referat, tekst przemówienia okolicznościowego - do wygłoszenia (około 300 słów),
– tekst narracyjny, argumentacyjny, klasyfikujący (300-400 słów),
– wypracowanie, w tym analiza porównawcza (300-400 słów),
– formularze urzędowe.
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– członek rodziny, przyjaciel, znajomy,
– kupujący, sprzedający, wynajmujący (lokal),
– klient, petent, pacjent,
– uczący się, student, nauczyciel, wykładowca,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– kierowca, właściciel pojazdu, uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa.
5) mówienie:
a) ogólny opis umiejętności:
Zdający egzamin na poziomie zaawansowanym powinni umieć używać języka w sposób płynny i spontaniczny, pozwalający na całkowicie swobodną komunikację z rodzimymi użytkownikami języka polskiego we wszystkich sytuacjach. Powinni umieć prowadzić swobodny dialog z jedną osobą, a także brać pełny udział w rozmowie wielu rodzimych użytkowników języka. Zdający powinni umieć prowadzić wszystkie rodzaje rozmów telefonicznych. Powinni umieć wypowiadać się obszernie i precyzyjnie na interesujące ich tematy, relacjonować zdarzenia z przeszłości, a także móc brać udział w dyskusji lub ją poprowadzić - na równi z innymi uczestnikami, także w sytuacji oficjalnej.
Zdający powinni umieć wygłosić z właściwą intonacją referat i przemówienie okolicznościowe, skierowane do grupy słuchających, oraz odpowiedzieć na pytania, także tzw. "trudne" i "zaczepne", dotyczące swojej wypowiedzi. Powinni umieć streścić i skomentować obejrzany film, przeczytaną książkę lub publikację prasową. Powinni umieć przytoczyć czyjąś wypowiedź i ustosunkować się do niej.
W swoich wypowiedziach zdający powinni posługiwać się indywidualnym, bogatym językiem, wykazując znajomość odcieni znaczeniowych słów, wyrażeń potocznych i idiomatycznych, emocjonalnych, aluzyjnych, ironicznych i żartobliwych. Powinni znać i umieć stosować konwencje socjokulturowe charakterystyczne dla komunikacji mówionej w języku polskim, a także używać oficjalnej i nieoficjalnej odmiany języka, odpowiednio do sytuacji.
Braki zdających w zakresie słownictwa i poprawności gramatycznej powinny być jedynie sporadyczne i marginalne. Wymowa i intonacja zdających może zdradzać ich język rodzimy jedynie jako informacja o ich regionalnym pochodzeniu, nie może jednak osłabiać płynności i swobody komunikacji.
Zdający powinni umieć biegle stosować wyrażenia i zwroty korygujące i ułatwiające wypowiedź poprzez zastępowanie opisem nieznanych słów i wyrażeń, w płynny, niezauważalny dla słuchających sposób, przez parafrazowanie i używanie zwrotów pozwalających na zastanowienie się nad dalszym ciągiem wypowiedzi.
b) rodzaje tekstów (wypowiedzi):
Zdający powinni umieć formułować następujące rodzaje wypowiedzi:
– krótka wypowiedź na zadany temat, w tym: interpretacja sentencji, cytatu, fragmentu tekstu, prezentacja własnych zainteresowań, historia własnej rodziny, opinia na kontrowersyjny temat (krytyczna, ironiczna, żartobliwa lub emocjonalna), streszczenie i krytyczny komentarz do filmu, książki, artykułu prasowego, tekstu literackiego; relacja (obiektywna, emocjonalna lub żartobliwa) z wydarzenia,
– rozmowa telefoniczna (wszystkie rodzaje),
– wygłoszenie, po przygotowaniu, referatu i odpowiedź na pytania dotyczące jego tekstu,
– wygłoszenie, po przygotowaniu, przemówienia okolicznościowego,
– dialog intencjonalny, w tym: reklamacja, protest, skarga, pocieszanie kogoś,
– dialog tematyczny, w tym: wywiad, wymiana wrażeń z wakacji, rozmowa na temat rodzinnego miasta, porada, udzielanie informacji,
– dyskusja.
c) sytuacje komunikacyjne:
Zdający powinni rozumieć i formułować wypowiedzi, występując jako:
– obcy,
– turysta,
– znajomy,
– przyjaciel,
– członek rodziny,
– klient, kupujący,
– petent,
– sprzedawca, sprzedający,
– wynajmujący (samochód, lokal, mieszkanie),
– pacjent,
– uczeń, nauczyciel, wykładowca, student,
– pracownik, podwładny,
– pracodawca, przełożony,
– uprawiający sport,
– widz, czytelnik, słuchacz, kibic sportowy,
– konsument,
– kierowca,
– właściciel pojazdu,
– uczestnik wypadku drogowego, kolizji,
– świadek, ofiara przestępstwa,
– telefonujący.
6) wykaz funkcji i pojęć językowych dla poziomu zaawansowanego:
Zdający powinni rozumieć i umieć wyrażać wszystkie funkcje i pojęcia językowe objęte ich wykazem dla poziomu podstawowego i średniego ogólnego, ze zwróceniem specjalnej uwagi na następujące zagadnienia:
- relacjonowanie,
- uzasadnianie,
- przedstawianie tematu,
- porównywanie,
- wyrażanie opinii, przekonania,
- rozpoczynanie rozmowy, włączanie się do rozmowy,
- kontrolowanie przebiegu rozmowy,
- podtrzymywanie rozmowy.
7) wykaz tematyczny dla poziomu zaawansowanego:
Zdający powinni rozumieć i formułować teksty i wypowiedzi na wszystkie tematy zawarte w katalogach tematycznych poziomu podstawowego i średniego ogólnego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na następujące zakresy tematyczne:
a) ludzie, w tym: konflikty, problemy rodzinne, międzyludzkie, międzypokoleniowe i etniczne,
b) edukacja, w tym porównanie systemów edukacji w różnych krajach,
c) praca, w tym: rynek pracy, trudności związane z poszukiwaniem pracy,
d) kultura, w tym: teatr, kino, wystawy, koncerty jako wydarzenia kulturalne,
e) sport, w tym: igrzyska olimpijskie, zawody, mecze,
f) problematyka zdrowotna, w tym: choroby jako problemy społeczne - AIDS, narkomania,
g) podróże, w tym: relacje, informatory, katalogi, teksty reklamowe,
h) przyroda i środowisko, w tym problemy ekologiczne: zanieczyszczenie środowiska, gospodarka zasobami leśnymi, zwierzęta i rośliny zagrożone zagładą,
i) nauka i technika, w tym: problemy ekonomiczne i społeczne związane z badaniami naukowymi, rozwojem techniki i wynalazkami, pozytywne i negatywne strony komputeryzacji,
j) media, w tym społeczna rola prasy, radia i telewizji,
k) tradycje, zwyczaje, święta, w tym: uroczystości rodzinne, religijne, państwowe - porównanie ich obchodów w Polsce i w innych krajach,
l) aktualne problemy społeczne i ekonomiczne, w tym: kryzysy gospodarcze, klęski żywiołowe, przestępczość, działalność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
wykaz zagadnień gramatycznych i składniowych dla poziomu zaawansowanego: Zdający powinni umieć poprawnie stosować wszystkie formy gramatyczne i konstrukcje składniowe występujące we współczesnym języku polskim, także takie, które pojawiają się w nim rzadko. Zdający egzamin na tym poziomie powinni wykazać się indywidualnym stylem mówienia i pisania po polsku.
Wykaz zagadnień gramatycznych dla tego poziomu obejmuje wszystkie zagadnienia zawarte w wykazach dla poziomu podstawowego i średniego ogólnego oraz zagadnienia o najwyższym stopniu trudności, w tym:
- znajomość ograniczeń w odmianie rzeczowników zbiorowych typu: ptactwo, listowie, typu: żelazo, wiedza, chłopstwo, kwiecie, typu: drzwi, sanie, usta, męty oraz ich użycia w zdaniu,
- znajomość użycia przypadków po rzadko używanych czasownikach, w tym narzędnika po czasownikach litować się, ubolewać, płakać w zdaniach typu: Matka ubolewała nad losem syna.
- znajomość użycia przypadków w różnych odmianach polszczyzny, w tym użycie wołacza z nazwiskami w polszczyźnie potocznej typu: Pani Nowakowa! Panie Kowalski! lub wołacza nazw własnych w poezji typu: Litwo, ojczyzno moja!
- znajomość rodzaju i odmiany rzadko używanych rzeczowników typu: goleń, torbiel,
- znajomość odmiany, w tym ograniczeń w odmianie rzeczowników zapożyczonych typu: bikini, big-band, bizneswoman/businesswoman,
- użycie w zdaniach przymiotników typu: ciekaw, pełen, gotów, rad, świadom, wart, wesół, zdrów,
- składnia liczebników w zdaniach: w połączeniach z rzeczownikami i czasownikami,
- znajomość liczebników zbiorowych i ich składni,
- użycie liczebników zbiorowych w grupach liczebnikowych,
- znajomość odmiany i składni liczebników oba, obydwa, dwaj, obaj, obydwaj, oboje, obydwoje; trzej, czterej,
- użycie zaimków żaden i każdy w liczbie pojedynczej w zdaniach typu: Każdy ze studentów zgłosił się na egzamin. / Wszyscy studenci zgłosili się na egzamin. żaden ze studentów nie zgłosił się na egzamin. / Nikt nie zgłosił się na egzamin.
- użycie zaimka się w zdaniach, w tym w wyrażeniach frazeologicznych z wyrazem samo: To się rozumie samo przez się.
- odmiana czasowników nieregularnych typu: trzeć, drzeć, zawrzeć; dąć, ciąć, giąć, kląć, pojąć; mielić, mleć,
- użycie form koniugacyjnych w różnych odmianach polszczyzny, w tym form 1. osoby trybu rozkazującego w wyrażeniach potocznych typu: Niech się tobą nacieszę! Niech cię uściskam!
- użycie form trybu przypuszczającego nieosobowych form czasowników na -no, -to w zdaniach typu: Gdybym tego nie zrobił, mówiono by o mnie źle.
- znajomość rzadkich par aspektowych typu: odpisywać: poodpisywać, zapisywać: pozapisywać i ich użycia w zdaniach,
- znajomość czasowników z prefiksami nadającymi im szczególne znaczenie, w tym wysoki stopień intensywności akcji: napracować się, nagadać się do woli lub wyrażających osiągnięcie celu mimo trudności: dodzwonić się, dopłynąć do brzegu, doprać bieliznę,
- znajomość czasowników dwuaspektowych typu: kazać, ślubować, ich odmiany i użycia w zdaniach,
- znajomość składni rzeczowników odczasownikowych w wyrażeniach typu: lokomotywa gwiżdże - gwizd lokomotywy, importować towary - import towarów, handlować narkotykami - handel narkotykami, młodzież pochwaliła kogoś - pochwała młodzieży, młodzież została pochwalona - pochwała młodzieży,
- użycie imiesłowów przymiotnikowych i przymiotników posiadających identyczne formy typu: przerażony, przerażony czym,
- znajomość skrótowców typu: NBP, KUL, UJ, POLFA, POLMOS, ich pisowni i odmiany,
- znajomość elementów słowotwórstwa jako zabiegu pozwalającego na rozumienie sensu wyrazów, grup wyrazowych i zdań, w tym rozumienie neologizmów literackich,
- znajomość budowy i funkcji znaczeniowo-stylistycznej zdań bezpodmiotowych dotyczących zjawisk meteorologicznych, przyrodniczych, wrażeń zmysłowych, stanów psychicznych i fizjologicznych,
- umiejętność posługiwania się zdaniami wielokrotnie złożonymi i ich transformacji,
- umiejętność budowania tekstu spójnego wewnętrznie, zawierającego wskaźniki nawiązania wewnętrznego,
- rozpoznawanie stylu wypowiedzi: artystycznego, naukowego, dziennikarskiego, urzędowego, potocznego.