Majątek własny trzeba wydzielić – Rzeczpospolita, 17 grudnia 2007
Jakiś czas temu kupiłam działkę budowlaną od osoby sprzedającej kilka podobnych nieruchomości. W cenie zapłaciłam VAT. Otrzymałam fakturę. Sprzedawca prowadził bowiem działalność gospodarczą. VAT zażądał, mimo że sprzedawane działki były jego majątkiem osobistym. Czy teraz – zwłaszcza po tegorocznym wyroku NSA – mam szansę na odzyskanie pieniędzy?
Wyrok sądu administracyjnego (I FPS 3/07) nie jest co do zasady podstawą rozstrzygania w innych sprawach, ale może – i często tak jest – być wskazówką dotyczącą prawidłowego stosowania prawa w podobnych sytuacjach. Zgodnie z tokiem rozumowania przedstawionym w ustnym uzasadnieniu tego wyroku sam fakt przeprowadzenia wielokrotnej sprzedaży działek budowlanych nie oznacza automatycznie, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o VAT, i tym samym sprzedawca, po wykonaniu choćby jednej takiej czynności, nie może być automatycznie traktowany jako podatnik VAT zobowiązany od tej transakcji naliczyć i odprowadzić podatek. Najistotniejszym w tym wypadku elementem jest zamiar podatnika wykonania czynności w celach gospodarczych.
Jeśli nieruchomości były kupione dla zwiększenia stanu posiadania, a sprzedaż nastąpiła z przyczyn niezależnych od pierwotnego celu, to automatyczne potraktowanie jej jako opodatkowanej VAT kłóci się z przepisami unijnej dyrektywy 112/06/WE, a przecież jest ona zbiorem zasad, z którymi krajowe ustawodawstwo nie powinno być sprzeczne. Z pytania wynika, że sprzedawca działek uznał, iż ze względu na prowadzenie przez niego działalności opodatkowanej VAT również obrót działkami należącymi do jego majątku osobistego powinien być opodatkowany. Przyjął, że sprzedaż spowodowała powstanie obowiązku podatkowego, wystawił fakturę oraz rozliczył VAT należny wynikający z transakcji. Rozumowanie to nie było poprawne, na co wyraźnie wskazuje także orzecznictwo ETS (np. sprawa C-291/92).
Niezależnie jednak od niepoprawnego działania sprzedawcy, dla nabywcy liczy się skutek. Sam nie może nic zrobić. Może odzyskać podatek jedynie pod warunkiem skorygowania faktury przez sprzedawcę. Nabywca nieruchomości nie ma jednak żadnych środków prawnych ani do przymuszenia go do takiej korekty, ani do zweryfikowania, czy podatek od transakcji był należny.